Redaksiyon ne demektir ve nasıl yapılır?
Redaksiyon hizmeti, dile hâkim olan bir editör tarafından bir metnin yazım kuralları, dilbilgisi ve anlatım kurallarının incelenerek, elden geçirilip, yanlış yerlerindeki düzeltmelerin yapılması ile yayımlanması için uygun şekle getirilmesi işlemidir.
Söz konusu metnin yazarı, yazısını yazarken kelimelerde yanlış yazımlar yapabilir, noktalama işaretlerini eksik ya da hatalı kullanabilir, metinde anlatım bozuklukları yapabilir veyahut metin içi tutarsızlıklara mahal verebilir. Bu durumda iyi bir redaksiyon çalışması yapılarak metinde bulunan tüm bu hatalar ve kusurlar düzeltilir ve metin yayımlanmaya hazır hale gelerek son şeklini alır.
Redaksiyon nasıl yapılır?
Redaksiyonu yapacak olan kişi, metin üstünde çalışmalarına başlamadan Word programında bulunan “Değişiklikleri İzle” özelliğini etkin hale getirir. Bu özellik etkinleştirildiği zaman metnin üzerinde yapılacak tüm değişiklikler başka bir renk ile gösterilir. Böyle yazar metinde yapılan tüm değişiklikleri gözlemleyebilir.
Metin redaksiyon işleminin bitmesinin ardından son okuma gerçekleştirilerek yazara gönderilir. Son okuma işleminin diğer bir editör tarafından gerçekleştirilmesi en doğru seçenektir. Çünkü kimi zaman en iyi redaktör bile bazı hataları gözden kaçırabilir. Bu nedenle başka bir okuyucu metinde gözden kaçmış olan yanlışları fark ederek kusursuz metnin ortaya çıkmasına katkı sağlayabilir.
Redaktör kimdir?
Redaktör; yazılı eserlerin basımından önce yazarın haricindeki kişilerin yazıyı, yazım ve dilbilgisi kuralları bakımından inceleyerek gerekli düzenlemeleri yapan kişidir.
Bir kişinin çok iyi bir kariyer sahibi olması veya harika bir yazar, çevirmen ya da akademisyen olması ortaya çıkaracağı ürünün dilbilgisi kuralları bakımından kusursuz olacağı manasına gelmemektedir. Yazar kendi metnini her ne kadar kontrol ederse etsin gene de bir redaktör tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Hatta “terzi, kendi söküğünü dikemez” atasözünden yola çıkacak olunursa; yoğun çalışmalar sebebiyle kişi kendi metnindeki kusurları göremez hale gelir ve bu durum iş körlüğü diye tabir edilir. Bu sebepten dolayı, tüm eserlerin redaksiyondan geçirilmesi gerekmektedir. Çok iyi bir edebiyatçı bile yazmış olduğu romanını kesinlikle redaksiyon işleminden geçirmelidir. Elbette ki bu gereksinim, profesyonel olarak davranma amacı güden, yaptığı işten haz duyan, baskıdan tekrar geri dönüşün olmayacağının farkında olan, eserine karşı saygısı bulunan ve saygı duyulma arzusu barındıran kişiler için yaygın olan bir durumdur.
Redaktörlük mesleği genel olarak “Türk Dili ve Edebiyatı” mezunu olan kişilerle bağdaştırılsa da edebi yönden zengin bilgi birikimi bulunan pek çok insan da bu görevi icra edebilmektedir. Bu meslek yazılı yayınlar bitmediği sürece toplumda var olacaktır. Redaksiyon yapılan basın yayın kolları farklılıklar gösterse de redaktörlerin görevi hep aynıdır: yazılı içerikleri basımdan önce kusursuz bir şekle sokarak mükemmel hale getirme. Bu mükemmelliği sağlayan redaktörlerden birisi de çeviri redaktörleridir. Çeviri redaksiyonu yapılırken bahsi geçen her iki dil de tercüman tarafından çok iyi seviyede bilinmelidir. Çünkü redaksiyon sırasında kimi zaman orijinal metne bakma ihtiyacı duyulabilir. Bunun nedeni, bazı çevirmenlerin orijinal metne sadık kalmalarının bir sonucu olarak ortaya çıkan eserin çeviri metni olmasının kolay bir şekilde anlaşılır olmasıdır. Böylesi bir durum söz konusu olduğunda her iki dili bilen ve eserin son şeklini son derece dikkatli inceleyen çeviri redaktörünü, hem orijinal içeriğe sadık olacak şekilde hem de çevrilen dile mâl olmasını sağlayacak bir redaksiyon işlemi beklemektedir. Çünkü ilgili kimselere sunulan İngilizce çeviri işlerinde başarı ve kalite elde edebilmek için redaksiyon hizmeti önemli bir basamak görevi görmektedir.
